देवभूमि उत्तराखंड: समसामयिक घडामोडी आणि रोजगाराच्या संधी
परिचय: देवभूमि उत्तराखंड, जिथे निसर्गाचे सौंदर्य आणि अध्यात्म यांचा संगम आहे, तेथील स्पर्धा परीक्षांच्या तयारीसाठी अद्ययावत राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. उत्तराखंड लोक सेवा आयोग (UKPSC) आणि उत्तराखंड अधीनस्थ सेवा चयन आयोग (UKSSSC) यांच्या परीक्षांमध्ये यश मिळवण्यासाठी राज्याच्या नवीनतम घडामोडी, सामान्य ज्ञान आणि रोजगाराच्या संधींची माहिती असणे अत्यावश्यक आहे. हा लेख तुम्हाला याच दिशेने मार्गदर्शन करेल.
उत्तराखंड: प्रमुख समाचार आणि रोजगार अपडेट
हालची प्रमुख घटना:
उत्तराखंडमध्ये नुकत्याच झालेल्या पंचायत निवडणुकांमध्ये मतदारांचा उत्साह दिसून आला. काही ठिकाणी मतदान प्रक्रियेदरम्यान किरकोळ वाद निर्माण झाले असले तरी, एकूणच मतदान प्रक्रिया सुरळीत पार पडली. या निवडणुका स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या बळकटीकरणात महत्त्वपूर्ण योगदान देतील.
रोजगाराच्या संधी:
उत्तराखंड सरकार विविध विभागांमध्ये रिक्त पदांसाठी भरती प्रक्रिया राबवत आहे. विशेषतः शिक्षण, आरोग्य आणि महसूल विभागांमध्ये नवीन नोकरभरतीचे वेळापत्रक लवकरच अपेक्षित आहे. इच्छुक उमेदवारांनी संबंधित विभागांच्या अधिकृत संकेतस्थळांना नियमित भेट देऊन अद्ययावत माहिती मिळवावी.
उत्तराखंड सामान्य ज्ञान आणि करेंट अफेयर्स (Uttarakhand GK & Current Affairs MCQs)
-
उत्तराखंड राज्याची स्थापना कोणत्या वर्षी झाली?
- (a) 2000
- (b) 2001
- (c) 2002
- (d) 2003
उत्तर: (a)
व्याख्या: उत्तराखंड राज्याची स्थापना 9 नोव्हेंबर 2000 रोजी झाली. हे उत्तर प्रदेशपासून वेगळे होऊन भारताचे 27वे राज्य बनले.
-
‘फूलों की घाटी’ राष्ट्रीय उद्यान उत्तराखंडमध्ये कोठे स्थित आहे?
- (a) नैनीताल
- (b) चमोली
- (c) डेहराडून
- (d) हरिद्वार
उत्तर: (b)
व्याख्या: ‘फूलों की घाटी’ (Valley of Flowers) राष्ट्रीय उद्यान पश्चिम हिमालयात, उत्तराखंड राज्यातील चमोली जिल्ह्यात स्थित आहे. हे युनेस्को जागतिक वारसा स्थळ आहे.
-
टिहरी धरण कोणत्या नदीवर बांधलेले आहे?
- (a) गंगा
- (b) यमुना
- (c) भागीरथी
- (d) अलकनंदा
उत्तर: (c)
व्याख्या: टिहरी धरण उत्तराखंडमधील टिहरी शहराजवळ भागीरथी नदीवर बांधलेले आहे. हे भारतातील सर्वात उंच धरणांपैकी एक आहे.
-
उत्तराखंडचे ‘कुंभमेळा’ कोणत्या शहरात भरतो?
- (a) ऋषिकेश
- (b) हरिद्वार
- (c) रुद्रप्रयाग
- (d) बद्रीनाथ
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंडमधील हरिद्वार येथे गंगा नदीच्या तीरावर दर १२ वर्षांनी कुंभमेळा भरतो. प्रयागराज, नाशिक आणि उज्जैन यांसारखीच हरिद्वार हे देखील कुंभमेळ्यासाठी एक प्रमुख स्थळ आहे.
-
‘चार धाम यात्रा’ मध्ये खालीलपैकी कोणता तीर्थक्षेत्र समाविष्ट नाही?
- (a) बद्रीनाथ
- (b) केदारनाथ
- (c) गंगोत्री
- (d) ऋषिकेश
उत्तर: (d)
व्याख्या: उत्तराखंडमधील चार धाम यात्रेमध्ये बद्रीनाथ, केदारनाथ, गंगोत्री आणि यमुनोत्री यांचा समावेश होतो. ऋषिकेश हे एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक स्थळ असले तरी, चार धाम यात्रेचा भाग नाही.
-
उत्तराखंड राज्याचे ‘ग्रीष्मकालीन राजधानी’ म्हणून कोणते शहर घोषित केले आहे?
- (a) डेहराडून
- (b) पौरी
- (c) गैरसैण
- (d) अल्मोडा
उत्तर: (c)
व्याख्या: उत्तराखंड सरकारने गैरसैणला राज्याची ग्रीष्मकालीन राजधानी म्हणून घोषित केले आहे. डेहराडून ही हिवाळी राजधानी आहे.
-
‘नंदा देवी राष्ट्रीय उद्यान’ कोणत्या जिल्ह्यात स्थित आहे?
- (a) चमोली
- (b) पिथौरागढ
- (c) अल्मोडा
- (d) उत्तरकाशी
उत्तर: (a)
व्याख्या: नंदा देवी राष्ट्रीय उद्यान हे उत्तराखंडमधील चमोली जिल्ह्यात स्थित आहे आणि हे देखील युनेस्को जागतिक वारसा स्थळ आहे. हे उद्यान नंदा देवी पर्वताच्या परिसरात आहे.
-
उत्तराखंडमध्ये ‘औली’ (Auli) कोणत्या खेळासाठी प्रसिद्ध आहे?
- (a) पोलो
- (b) स्नो स्कीईंग
- (c) वॉटर राफ्टिंग
- (d) ट्रेकिंग
उत्तर: (b)
व्याख्या: औली हे उत्तराखंडमधील एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे, जे हिवाळ्यातील स्नो स्कीईंगसाठी जगभरात ओळखले जाते. येथील बर्फाच्छादित डोंगर स्कीईंगसाठी आदर्श आहेत.
-
उत्तराखंड राज्याचे ‘राज्य फूल’ कोणते आहे?
- (a) ब्रह्मकमळ
- (b) गुलाब
- (c) सूर्यफूल
- (d) लिली
उत्तर: (a)
व्याख्या: ब्रह्मकमळ हे उत्तराखंड राज्याचे राज्य फूल म्हणून ओळखले जाते. हे फूल हिमालयाच्या उंच पर्वतीय प्रदेशात आढळते आणि याला विशेष औषधी गुणधर्म मानले जाते.
-
‘कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यान’ (Jim Corbett National Park) कोणत्या वन्यजीव संवर्धनासाठी ओळखले जाते?
- (a) हत्ती
- (b) वाघ
- (c) गेंडा
- (d) सिंह
उत्तर: (b)
व्याख्या: कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यान, जे उत्तराखंडमध्ये स्थित आहे, हे वाघांच्या संवर्धनासाठी विशेषतः ओळखले जाते. हे भारतातील सर्वात जुने राष्ट्रीय उद्यान आहे.
-
नुकत्याच झालेल्या पंचायत निवडणुकांमध्ये कोणत्या जिल्ह्यात सर्वात जास्त मतदान झाले? (हे प्रश्न सामान्य ज्ञानासाठी असून, ताज्या आकडेवारीनुसार बदलू शकते.)
- (a) डेहराडून
- (b) नैनीताल
- (c) पौरी गढ़वाल
- (d) हरिद्वार
उत्तर: (d) (उदाहरणार्थ, हे आकडेवारीनुसार बदलू शकते.)
व्याख्या: सामान्यतः, हरिद्वार जिल्हा मतदानामध्ये आघाडीवर असतो. तथापि, अंतिम आकडेवारी निवडणूक आयोगाद्वारे प्रकाशित केली जाते. परीक्षेच्या दृष्टीने, मतदान टक्केवारी आणि प्रमुख जिल्ह्यांमधील कल लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे.
-
उत्तराखंड सरकारने ‘डिजिटल इंडिया’ उपक्रमांतर्गत कोणत्या क्षेत्रांना अधिक महत्त्व दिले आहे?
- (a) कृषी
- (b) शिक्षण आणि आरोग्य
- (c) पर्यटन
- (d) उद्योग
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंड सरकार डिजिटल इंडियाच्या माध्यमातून शिक्षण आणि आरोग्य सेवांमध्ये सुधारणा आणण्यावर तसेच प्रशासकीय प्रक्रिया सुलभ करण्यावर लक्ष केंद्रित करत आहे.
-
‘पर्वतीय विकास परिषदे’चे (Hill Development Council) मुख्य उद्दिष्ट काय आहे?
- (a) केवळ पर्यटन विकास
- (b) डोंगराळ भागातील लोकांचे सामाजिक-आर्थिक सक्षमीकरण
- (c) केवळ पायाभूत सुविधा विकास
- (d) वनसंपत्तीचे व्यवस्थापन
उत्तर: (b)
व्याख्या: पर्वतीय विकास परिषदेचे मुख्य उद्दिष्ट उत्तराखंडच्या डोंगराळ भागांतील लोकांचे जीवनमान सुधारणे, त्यांच्यासाठी रोजगाराच्या संधी निर्माण करणे आणि त्यांचे सामाजिक-आर्थिक सक्षमीकरण करणे आहे.
-
उत्तराखंडमध्ये ‘वन उत्पादनांवर आधारित उद्योगांना’ प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने कोणती नवीन योजना सुरू केली आहे?
- (a) ‘वनश्री योजना’
- (b) ‘वनधन विकास योजना’
- (c) ‘वृक्षारोपण अभियान’
- (d) ‘हर्बल मिशन’
उत्तर: (b)
व्याख्या: ‘वनधन विकास योजना’ ही केंद्र सरकारची योजना आहे, जी उत्तराखंडसह अनेक राज्यांमध्ये वन उत्पादनांवर आधारित उपजीविका आणि उद्योगांना प्रोत्साहन देण्यासाठी राबविली जात आहे. याचा उद्देश आदिवासी आणि वनवासी समुदायांना सक्षमीकरण करणे हा आहे.
-
उत्तराखंडच्या अर्थव्यवस्थेत खालीलपैकी कोणत्या क्षेत्राचे योगदान सर्वाधिक आहे?
- (a) कृषी
- (b) सेवा क्षेत्र (पर्यटन, बँकिंग इ.)
- (c) उद्योग
- (d) खाणकाम
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंडच्या अर्थव्यवस्थेत सेवा क्षेत्राचे योगदान सर्वाधिक आहे, ज्यामध्ये पर्यटन, हॉटेल व्यवसाय, बँकिंग आणि इतर संबंधित सेवांचा समावेश होतो. कृषी आणि उद्योग क्षेत्रांचेही महत्त्वपूर्ण योगदान आहे.