देवभूमि उत्तराखंड: समसामयिक घडामोडी आणि परीक्षा-केंद्रित सामान्य ज्ञान
परिचय: उत्तराखंड लोक सेवा आयोग (UKPSC) आणि उत्तराखंड अधीनस्थ सेवा चयन आयोग (UKSSSC) सारख्या प्रतिष्ठित संस्थांच्या परीक्षांची तयारी करणाऱ्या सर्व aspirants साठी, राज्याच्या नवीनतम घडामोडी आणि रोजगार क्षेत्रातील बदलांविषयी अद्ययावत राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या ज्ञानातून केवळ तुमचा वर्तमान ज्ञानाचा परीघच विस्तारत नाही, तर परीक्षेतील यश संपादित करण्यासाठी आवश्यक असलेली अचूकता आणि आत्मविश्वासही वाढतो. चला तर मग, देवभूमी उत्तराखंडच्या या अद्भुत जगात डोकावूया आणि आपल्या ज्ञानाला धार लावूया!
उत्तराखंड: प्रमुख समाचार आणि रोजगार अपडेट
हाल की प्रमुख घटना:
अलीकडेच, ऋषिकेश जवळच्या ऋषिकेश-बद्रीनाथ राष्ट्रीय महामार्गावर भूस्खलनामुळे अनेक ठिकाणी वाहतूक विस्कळीत झाली. पावसामुळे झालेल्या या नैसर्गिक आपत्तीमुळे पर्यटकांना आणि स्थानिकांना मोठ्या अडचणींचा सामना करावा लागला. प्रशासनाने मार्ग मोकळा करण्यासाठी युद्धपातळीवर काम सुरू केले आहे. याव्यतिरिक्त, चारधाम यात्रा मार्गावरही काही ठिकाणी किरकोळ भूस्खलनाच्या घटना घडल्या, ज्यामुळे यात्रेकरूंना सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला आहे. राज्य सरकार आपत्कालीन व्यवस्थापनावर अधिक लक्ष केंद्रित करत आहे.
रोजगार के अवसर:
उत्तराखंडमध्ये, विशेषतः वन विभाग आणि पर्यटन क्षेत्रात नवीन रोजगार संधी निर्माण होत आहेत. उत्तराखंड सबऑर्डिनेट सर्व्हिस सिलेक्शन कमिशन (UKSSSC) लवकरच वन निरीक्षकांच्या (Forest Inspector) पदांसाठी भरती प्रक्रिया सुरू करण्याची शक्यता आहे. तसेच, राज्यात पर्यटन वाढीला लागल्याने हॉस्पिटॅलिटी आणि सेवा क्षेत्रातील नोकऱ्यांच्या संधींमध्येही वाढ अपेक्षित आहे. या संधींचा लाभ घेण्यासाठी aspirants ने संबंधित परीक्षांच्या जाहिरातींवर बारीक लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
उत्तराखंड सामान्य ज्ञान आणि करेंट अफेयर्स (Uttarakhand GK & Current Affairs MCQs)
-
प्रश्न: उत्तराखंड राज्याची स्थापना कधी झाली?
- (a) 7 नोव्हेंबर 2000
- (b) 9 नोव्हेंबर 2000
- (c) 15 नोव्हेंबर 2001
- (d) 26 जानेवारी 2001
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंड राज्याची स्थापना 9 नोव्हेंबर 2000 रोजी उत्तर प्रदेश राज्याचे विभाजन करून करण्यात आली. त्यामुळे 9 नोव्हेंबर हा दिवस उत्तराखंड राज्य स्थापनेचा दिवस म्हणून साजरा केला जातो.
-
प्रश्न: ‘फूल देई’ हा सण उत्तराखंडमध्ये कोणत्या महिन्यात साजरा केला जातो?
- (a) चैत्र
- (b) वैशाख
- (c) श्रावण
- (d) भाद्रपद
उत्तर: (a)
व्याख्या: ‘फूल देई’ हा उत्तराखंडमधील एक प्रसिद्ध पारंपारिक सण आहे, जो साधारणपणे मार्च महिन्यात (हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यात) साजरा केला जातो. या सणात लहान मुली नवीन फुलांनी घरांना सजवतात आणि लोकगीते गातात.
-
प्रश्न: उत्तराखंडचे ‘ग्रीष्मकालीन राजधानी’ म्हणून कोणत्या शहराला घोषित करण्यात आले आहे?
- (a) देहरादून
- (b) नैनीताल
- (c) गैरसैण
- (d) हरिद्वार
उत्तर: (c)
व्याख्या: उत्तराखंड सरकारने गैरसैण या शहराला राज्याची ग्रीष्मकालीन राजधानी म्हणून घोषित केले आहे. देहरादून ही हिवाळी राजधानी आहे.
-
प्रश्न: ‘नंदा देवी राष्ट्रीय उद्यान’ उत्तराखंडच्या कोणत्या जिल्ह्यात स्थित आहे?
- (a) अल्मोडा
- (b) चमोली
- (c) पौडी गढवाल
- (d) उत्तरकाशी
उत्तर: (b)
व्याख्या: नंदा देवी राष्ट्रीय उद्यान हे उत्तराखंडमधील चमोली जिल्ह्यात स्थित आहे. हे उद्यान युनेस्को जागतिक वारसा स्थळ आहे आणि जैवविविधतेसाठी प्रसिद्ध आहे.
-
प्रश्न: उत्तराखंडमधील ‘झीरो व्हॅली’ खालीलपैकी कोणत्या नैसर्गिक गोष्टीसाठी प्रसिद्ध आहे?
- (a) गरम पाण्याचे झरे
- (b) ट्रेकिंग
- (c) हिमनदी
- (d) वन्यजीव अभयारण्य
उत्तर: (b)
व्याख्या: ‘झीरो व्हॅली’ हे नाव ट्रेकिंग आणि निसर्गाच्या साहसी खेळांसाठी प्रसिद्ध आहे. हे एक अतिशय सुंदर आणि शांत ठिकाण आहे, जे ट्रेकर्सना आकर्षित करते.
-
प्रश्न: उत्तराखंडमधील ‘सर्वाधिक उंचीवरचे’. अभयारण्य कोणते आहे?
- (a) गोविंद वन्यजीव विहार
- (b) केदारनाथ वन्यजीव विहार
- (c) राजाजी राष्ट्रीय उद्यान
- (d) कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यान
उत्तर: (b)
व्याख्या: केदारनाथ वन्यजीव विहार हे उत्तराखंडमधील सर्वाधिक उंचीवरचे अभयारण्य आहे. हे अभयारण्य हिमालयीन यक्षांसाठी (Musk Deer) ओळखले जाते.
-
प्रश्न: ‘उत्तराखंड पर्यटन वर्ष’ कोणत्या वर्षी घोषित करण्यात आले होते?
- (a) 2010
- (b) 2012
- (c) 2015
- (d) 2018
उत्तर: (a)
व्याख्या: उत्तराखंड सरकारने राज्यामध्ये पर्यटनाला चालना देण्यासाठी 2010 हे वर्ष ‘उत्तराखंड पर्यटन वर्ष’ म्हणून घोषित केले होते.
-
प्रश्न: ‘गंगा भागीरथी’ या नदीचा संगम उत्तराखंडमधील कोणत्या ठिकाणी होतो?
- (a) देवप्रयाग
- (b) रुद्रप्रयाग
- (c) कर्णप्रयाग
- (d) विष्णूप्रयाग
उत्तर: (a)
व्याख्या: देवप्रयाग येथे अलकनंदा आणि भागीरथी नद्यांचा संगम होतो, ज्यानंतर या नदीला ‘गंगा’ या नावाने ओळखले जाते.
-
प्रश्न: ‘कुमाऊँ रेजीमेंट’चे मुख्यालय उत्तराखंडमध्ये कोठे आहे?
- (a) डेहराडून
- (b) रानीखेत
- (c) नैनीताल
- (d) पिथौरागढ़
उत्तर: (b)
व्याख्या: कुमाऊँ रेजीमेंटचे मुख्यालय उत्तराखंड राज्यातील रानीखेत येथे आहे. ही भारतीय सैन्यातील एक प्रमुख रेजिमेंट आहे.
-
प्रश्न: उत्तराखंड विधानसभेत एकूण किती सदस्य संख्या आहे?
- (a) 70
- (b) 71
- (c) 65
- (d) 75
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंड विधानसभेत (विधानमंडळ) एकूण 70 निर्वाचित सदस्य आणि 1 नामांकित सदस्य (अँग्ल-इंडियन) असतो, त्यामुळे एकूण सदस्य संख्या 71 आहे. तथापि, 70 निर्वाचित सदस्य हे मुख्य संख्या म्हणून गणले जाते.
-
प्रश्न: ‘सरोवर नगरी’ म्हणून उत्तराखंडचे कोणते शहर ओळखले जाते?
- (a) ऋषिकेश
- (b) नैनीताल
- (c) मसूरी
- (d) डेहराडून
उत्तर: (b)
व्याख्या: नैनीताल हे शहर आपल्या सुंदर तलावांमुळे ‘सरोवर नगरी’ किंवा ‘लेक डिस्ट्रिक्ट ऑफ इंडिया’ म्हणून ओळखले जाते.
-
प्रश्न: खालीलपैकी कोणती नदी उत्तराखंडमधून उगम पावते आणि बादलात गंगा नदीत सामील होते?
- (a) यमुना
- (b) घाघरा
- (c) रामगंगा
- (d) अलकनंदा
उत्तर: (d)
व्याख्या: अलकनंदा नदी उत्तराखंडमधील सतोपंथ हिमनदीतून उगम पावते आणि देवप्रयाग येथे भागीरथी नदीत (नंतर गंगा) सामील होते.
-
प्रश्न: उत्तराखंडचे ‘ब्रास वर्क’ (पितळी काम) साठी प्रसिद्ध असलेले शहर कोणते आहे?
- (a) पौडी
- (b) अल्मोडा
- (c) ऋषिकेश
- (d) पिथौरागढ़
उत्तर: (b)
व्याख्या: अल्मोडा शहर आपल्या सुंदर पितळी कामासाठी (Brass Work) प्रसिद्ध आहे, विशेषतः येथील ‘नंदा-देवी’ च्या मूर्ती आणि इतर कलात्मक वस्तूंचे खूप महत्त्व आहे.
-
प्रश्न: ‘उत्तराखंड मुक्त विद्यापीठ’ (Uttarakhand Open University) कोठे स्थित आहे?
- (a) देहरादून
- (b) हल्द्वानी
- (c) नैनीताल
- (d) रुद्रपूर
उत्तर: (c)
व्याख्या: उत्तराखंड मुक्त विद्यापीठ (Uttarakhand Open University) हे हल्द्वानी (नैनीताल जिल्हा) येथे स्थित आहे. त्याची स्थापना 2005 मध्ये झाली.
-
प्रश्न: उत्तराखंडमध्ये ‘पर्वतीय विकास परिषद’ (Hill Development Council) ची स्थापना कोणत्या वर्षी झाली?
- (a) 1972
- (b) 1976
- (c) 1980
- (d) 1985
उत्तर: (b)
व्याख्या: उत्तराखंडमध्ये पर्वतीय विकासाला गती देण्यासाठी ‘पर्वतीय विकास परिषद’ (Hill Development Council) ची स्थापना 1976 मध्ये करण्यात आली होती, जी नंतरच्या काळात विकास प्राधिकरणांमध्ये रूपांतरित झाली.